Bệnh Newcastle ở gà là gì? Thuốc đặc trị bệnh Newcastle

Bệnh Newcastle hay còn gọi là niucatson, niu-cat-xơn hay bệnh gà rù là một trong những bệnh chính của gia cầm, có mặt ở hầu hết các nước trên thế giới và gây thiệt hại về kinh tế khá lớn, giảm sản xuất và cấm vận buôn bán.

Bệnh Newcastle ở gà được WHO – Tổ chức Y tế thế giới xếp vào danh sách các bệnh cần quan tâm nhất hiện nay cho gia cầm.

Bệnh Newcastle là gi?

Bệnh Newcastle được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1926 tại Indonesia, nhưng sau đó được đặt tên theo thị trấn Newcastle upon Tyne, Anh, nơi bệnh xảy ra vào năm 1927.

Bệnh Newcastle (ND) là một bệnh do vi-rút rất dễ lây lan, hay còn được gọi là viêm não phổi. Là một bệnh truyền nhiễm do vi rút gây ra ảnh hưởng đến cả chim nhà và chim hoang dã trên toàn thế giới. ND là do vi rút bệnh Newcastle (NDV), còn được gọi là vi rút paramyxovirus ở gia cầm (APMV). NDV thuộc giống Avulavirus trong họ Paramyxoviridae . Có nhiều chủng NDV khác nhau.

Newcastle là một bệnh có thể lây truyền giữa gia cầm, chim hoang dã và gia cầm, hoặc khi đi trên quần áo hoặc giày dép của những người ở gần động vật bị nhiễm bệnh. Đối với các chủ sở hữu gia cầm đây là căn bệnh không có cách điều trị lúc bấy giờ.

Các bệnh khác ở gà:

Gà đá bị tái mặt, nguyên nhân và cách trị gà bị tái mặt

Tìm hiểu bệnh sưng phù đầu ở gà và cách điều trị chuẩn nhất

Gà bị khò khè nhiều đờm, ăn không tiêu nên dùng thuốc gì?

Lịch sử bệnh Newcastle

Bệnh Newcastle lần đầu tiên được xác định ở Java , Indonesia, vào năm 1926, và ở Newcastle-upon-Tyne , Anh, vào năm 1927. Tuy nhiên, nó có thể đã phổ biến vào đầu năm 1898, khi một căn bệnh quét sạch tất cả gà nhà ở tây bắc Scotland.

Tại Việt Nam bênh newcastle xuất hiện khá lâu, Năm 1949 Jacotot và Le Louet đã chứng minh có virus Newcastle ở Nha Trang sau khi nghiên cứu nuôi cấy phôi trên gà.

Ông Nguyễn Lương và Trần Quang Nhiên đã nghiên và tìm thấy và cứu bệnh này ở nhiều tỉnh thành trên cả  nước và đã chứng minh chắc chắn rằng bệnh Newcastle đã xuất hiện ở Việt Nam.

Theo ghi chép,  virus niu-cat-xơn gây ra những trận đại dịch năm 1970 ở nông trường An Khánh, đầu năm 1974 ở Đông Anh, Hà Nội, Hải Phòng là do virus độc lực cao Newcastle gây nên.

Tại tỉnh Hậu Giang trong năm 2011 bị nghi ngờ và đã làm xét nghiệm kết quả cho thấy có 23 đàn gà mắc bệnh Newcastle từ 35 đàn nghi ngờ.

Mãi cho đến nay, VN vẫn còn ghi nhận nhiều nơi nhiễm bệnh newcastle trên gia cầm, gây thiệt hại nặng nề cho các chủ nông trại lớn tại đất nước chúng ta.

Dịch tễ bệnh Newcastle ở gà

Đối tượng có thể nhiễm bệnh xảy ra ở mọi lứa tuổi trên gia cầm, trong tự nhiên các động vật khác như chim, cò đều có khả năng nhiễm bệnh.

Đặc biệt một số dòng khác như cò, ngang đều bị nhiễm virus Newcastle khó phát hiện triệu chứng dẫn đến tình trạng phát hiện thì đã quá muộn.

Bệnh lây truyền qua phân của gia cầm bị nhiễm bệnh và dịch tiết từ mũi, miệng và mắt. Căn bệnh này lây lan chủ yếu qua sự tiếp xúc trực tiếp giữa những con gia cầm khỏe mạnh và chất thải từ cơ thể của những con gia cầm bị nhiễm bệnh.

Vật liệu mang virus niu-cát-xơn cũng có thể dính trên giày và quần áo của bạn và lúc này chính bạn là người mang mầm bệnh đi khắp nơi.

Do đó, các con đường lây truyền có thể xảy ra bao gồm tiếp xúc giữa gia cầm và cả qua chuyển động của phương tiện, thiết bị, phân, thức ăn và nước bị ô nhiễm.

Đặc biệt lưu ý: Virus có thể tồn tại vài tuần trong môi trường ấm và ẩm ướt trên lông chim, phân và các vật liệu khác.

Bệnh lây lan khi tiếp xúc trực tiếp với chất dịch cơ thể của gia cầm bị nhiễm bệnh, đặc biệt là phân của chúng. Bình xịt khuẩn hay bất kỳ dụng cụng mà bạn sử dụng tại chuồng trại nhiễm bệnh đều là nguyên nhân gây bệnh.

Khả năng gà bị rù Newcastle chết tùy thuộc vào độc lực gây bệnh của chúng. Nếu mạnh thì khả năng chết lên đến 70 – 90%.

Các chủng Newcastle hiện nay

Từ chủng Newcastle gốc dựa vào vật chủ và điều kiện sống hiện tại, các biến thể bệnh phát triển hàng loạt. Dẫn đến tình trạng mất kiểm soát xảy ra, điểm qua những biến chủng niu cát xơ, bệnh gà rù hiện nay.

Thể Baudette – dòng virus Newcastle độc lực vừa

• Xuất hiện những đàn gà nhỏ
• Tỷ lệ tử vong thấp
• Vẫn là dấu hiệu co giật, mất kiểm soát khi đứng.

Thể virus Newcastle phá hủy đường ruột đây là thể Doytle

Biểu hiện của biến thể này là bị sưng, mặt phù lên, chảy nước mắt và mũi. lên cơn co giật, không thể đi lại và đi ngoài có phân màu xanh lá nặng thì kèm cả máu. Khả năng chết cao.

Thể virus Newcastle tác động đến dây thần kinh đây là Thể Beach

Một khi đã tác động lên hệ thần kinh thì tỷ lệ tử long 99%. Tình trang cấp tính, co giật, mất kiểm soát và co giật.

Thể virus Newcastle ngăn cản hô hấp – Thể Hitchner

• Mức độ nhẹ
• Tác động hô hấp.
• Khả năng chết thấp

Thể đường ruột, tiêu hóa

• Triệu chứng không rõ ràng để nhận biết.
• Đại diện ở dòng này là Ulster 2C dùng để làm vaccine.

Dấu hiệu nhận biết bệnh Newcastle ở gà

Các dấu hiệu lâm sàng ở những con gia cầm bị ảnh hưởng có thể không hoàn toàn giống nhau. Bệnh có thể biểu hiện ở dạng rất cấp tính, khởi phát đột ngột và tỷ lệ tử vong cao.

Bệnh nhẹ thường với biểu hiện như suy hô hấp hoặc giảm sản lượng trứng là những dấu hiệu lâm sàng duy nhất có thể phát hiện được. Một dạng bệnh Newcastle dưới lâm sàng (không có triệu chứng) và nhiều dạng trung gian của bệnh cũng có thể xảy ra. Các dấu hiệu chính là:

• Hắt xì
• Ho, thở gấp, phân lẫn máu, đầu nghẹo sang một bên
• Chảy nước mũi
• Ho khan
• Tiêu chảy phân xanh, chảy nước
• Rù
• Run cơ
• Đôi cánh rủ xuống
• Gà sốt cao 42,5 – 43^oC
• Hoàn toàn tê liệt
• Sưng các mô quanh mắt và ở cổ
• Niêm mạc khí quản và mũi có dịch rỉ viêm cata, xuất huyết lấm chấm
• Đột tử
• Tăng số lượng tử vong trong một đàn
• Có triệu chứng thần kinh, đi đứng không vững, mổ không trúng thức ăn
• Ở gà đẻ trứng có thể giảm một phần đến hoàn toàn sản lượng trứng và cho ra trứng vỏ mỏng năng suất kém.

Khám nghiệm bệnh tích gà mắc bệnh Newcastle trên gà

Có các tổn thương bạch hầu xuất huyết trên toàn bộ đường tiêu hóa, từ mỏ đến hậu môn. Các vết xuất huyết tại mề là đáng chú ý. Có nhiều chất nhờn, bao phủ bởi chất nhầy dày và có lốm đốm xuất huyết, tụ tập ở đoạn mề và thực quản.

Ruột có dấu hiệu hoại tử, xuất huyết.

Niêm mạc miệng, hầu, họng, khí quản xuất huyết, viêm và phủ màng giả fibrin

Não viêm xuất huyết.

Gan chỉ có một số điểm hoại tử màu vàng nhạt.

Viêm tắc nghẽn mạch máu xuất huyết. tỷ lê chết lên tới 79-100%.

Dịch hoàn, buồng trứng bị xuất huyết thành từng vệt, từng đám.

Xuất huyết ở màng thanh dịch như bao tim, xoang ngực, bề mặt xương ức.

Cách chuẩn đoán bệnh gà rù – Newcastle chính xác

Viris Newcastle không hoàn toàn chẩn đoán chỉ dựa trên các dấu hiệu lâm sàng hoặc các tổn thương tử thi . Để có được chẩn đoán xác định xem gà có bị nhiễm NDV hay không, một trong ba sự kiện sau cần được xác nhận thông qua các xét nghiệm đặc biệt trong phòng thí nghiệm:

• Nhận dạng và phân loại vi rút.
• Kiểm tra tổn thương bên trong.
• Phản ứng huyết thanh học: Phản ứng HA, HI và phản ứng trung hòa.
• Sử dụng một số loại máy móc hỗ trợ. Phương pháp PCR cho kết quả sau 1-2 giờ.

Cách phòng ngừa và điều trị bênh Newcastle (Niu cát xơn) ở gà

SV388 LIVE xin chia sẻ cách phòng ngừa hiệu quả nhất cũng như phương thức chữa trị gà bị bệnh Newcastle theo chuẩn WHO. Mời các bạn cùng xem qua

Thuốc đặc trị bệnh Newcastle

Vì bệnh Newcastle là một bệnh nhiễm trùng do vi rút nên hiện nay không có phương pháp điều trị. Thuốc kháng sinh đôi khi được sử dụng để kiểm soát các bệnh nhiễm trùng thứ phát do vi khuẩn gây ra.

Một loại vắc-xin có sẵn cho các loài gà và được sử dụng thường xuyên cho các đàn gia cầm của bạn. Mặc dù điều này có thể làm giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh, nhưng nó không hoàn toàn ngăn ngừa tuyệt đối.

Chình vì thế bạn hãy làm tốt công việc phòng ngửa bệnh một cách tốt nhất. Hiện tại có một số dòng vắc xin newcastle phổ biến được ưa dùng tại Việt Nam như:

• Vắc xin Newcastle chủng M
• Vắc xin Newcastle chủng F
• Vắc xin Newcastle nhũ dầu

Biện pháp phòng ngừa bệnh niu-cat-xơn ở gà

Để có thể kiểm soát cũng như phòng ngừa trước được hậu quả khủng khiếp mà bệnh new castle gây ra tất cả hãy đảm bảo thực hiện những yêu cầu sau:

Kiểm soát, cách ly gia cầm mới

Đảm bảo cách ly bất kỳ thành viên mới nào trong đàn gà cách xa ít nhất 12 mét, trong thời gian tối thiểu 4 tuần để tránh lây nhiễm cho đàn của bạn.

Tránh tiếp xúc với các loài khác, chim, đàn gà khác

Như đã nói, bệnh newcastle không chỉ lây lan gà mà còn một số loài chim khác. Đây là tác nhân dễ lây nhiễm đối với gà của chúng ta.

Đảm bảo rằng bất kỳ ai đang chăn nuôi đàn gà thì không được tiếp xúc với các loài chim, hay đàn gà nơi khác (kể cả vật nuôi). Kể cả khi bạn ghe qua các chợ mua bán chim, gia cầm.

Khoanh vùng chuồng trại đúng cách để ngừa bệnh Newcastle

Xây dựng hàng rào xung quanh để ngăn gà của bạn tiếp xúc với các loài chim khác. Đảm bảo hàng rào hoàn toàn bao quanh đàn và các cổng luôn đóng khi không sử dụng. Lưới cũng nên được sử dụng che phí trên chuồng nuôi gia cầm để ngăn chim hoang dã bay vào.

Vệ sinh Dụng cụ & Thiết bị đúng cách

Đảm bảo làm sạch và khử trùng kỹ lưỡng các dụng cụ và thiết bị, khi chúng đã được sử dụng ở các khu vực khác hoặc vùng lân cận của các đàn gia cầm khác. Nên mua dụng cụ và thiết bị chuyên dụng cho từng đàn sử dụng riêng để tránh nhiễm bẩn.

Tránh xa các loài gặm nhấm & chim hoang dã

Lập kế hoạch kiểm soát dịch hại để ngăn các loài gặm nhấm và chim hoang dã tránh xa đàn của bạn. Cả loài gặm nhấm và chim hoang dã đều có thể mang bệnh và lây nhiễm cho gà của bạn. Cẩn thận với các đàn gà được nuôi thả rong, chúng có thể mang mầm bệnh đi khắp nơi.

Thiết lập các khu vực quản lý chất thải

Cô lập việc xử lý xác chim chết và các chức năng quản lý phân ra một khu vực riêng biệt, cách xa đàn gia cầm để giảm thiểu ô nhiễm. Phân của gà cần được khử khuẩn để có thể tiêu diệt cực tận gốc virus này.

Kết thúc

Bệnh Newcastle quá khủng khiếp, đây có thể xem là một căn bệnh chết chóc cho gia cầm của chúng ta. Gà bị rù là tình trạng khá phổ biến, hiên chưa có cách trị tuyệt đối.

Chúng tôi mong muốn anh em chơi gà, nuôi gà thịt hãy tuân thủ những biện pháp phòng tránh để tránh những rủi ro không mong muốn xảy ra. Chúc tất cả may mắn và thành công!

Xem thêm:

Gà chọi bị yếu chân, cách trị gà bị yếu chân hiệu quả nhanh